فرانشیز چیست؟

فرانشیز یا فرانچایز در زبان انگلیسی به معنی حق امتیاز است اما در بیمه فرانشیز یعنی بخشی از خسارت که خود بیمه گذار آن را باید پرداخت نماید. در اصل کلمه فرانشیز به عنوان یک کلمه عرف در بیمه استفاده می گردد و به معنی لغویش مربوط نیست!

انواع فرانشیز در بیمه

همانطور که در بالا ذکر شد فرانشیز یعنی پرداخت بخشی از خسارت که به عهده بیمه گذار می باشد و در بیمه نامه میزان آن تعیین می گردد.

فرانشیز در بیمه انواع مختلفی دارد:

    فرانشیز بصورت رقم معین و ثابت:

   در یک قرارداد بیمه ای در بیشتر مواقع میزان فرانشیز بصورت رقمی ثابت تعیین می گردد که از مبلغ خسارت کسر می شود. بطور مثال در یک قرارداد بیمه ای ( با توجه به سقف فرانشیز) مبلغ ۵۰۰/۰۰۰ هزار تومان به عنوان فرانشیز ذکر می شود و در زمان پرداخت خسارت این مبلغ از خسارت پرداختی کسر می گردد.

   فرانشیز بصورت درصدی از کل مبلغ بیمه

   ‏در یک قرارداد بیمه ای مبلغ فرانشیز بصورت درصدی از کل مبلغ بیمه می باشد یعنی هر چقدر مبلغ بیمه بالاتر باشد بر اساس آن فرانشیز هم بالاتر است.

   ‏بطور مثال در یک قرارداد بیمه ای مبلغ بیمه 200/000/000 میلیون تومان است که ۲۰% آن به عنوان فرانشیز ذکر می شود و این ۲۰% یعنی مبلغ 40/000/000 میلیون تومان به عنوان فرانشیز کسر میشود.

  فرانشیز بصورت درصد ثابتی از خسارت

  ‏در برخی قرارداد های بیمه ای فرانشیز بصورت درصدی ثابتی از خسارت پرداختی است یعنی فرانشیز بر اساس یک درصد معین ذکر شده در بیمه نامه سهم بیمه گذار می باشد. بطور مثال در یک قرارداد میزان فرانشیز ۲۰% از خسارت پرداختی ذکر شده که مبلغ خسارت در فرانشیز ضرب می گردد و از مبلغ خسارت کسر می شود و مبلغ خسارت پس از کسر فرانشیز پرداخت می شود.

  ‏خسارت ۱۰ میلیون تومان

  ‏فرانشیز ۲۰ درصد

۸/۰۰۰/۰۰۰=(۱۰/۰۰۰/۰۰۰  * ۲۰%) -   ‏۱۰/۰۰۰/۰۰۰

مبلغ خسارت پرداختی 8/000/000 تومان می باشد و 2/000/000به عنوان فرانشیز خسارت سهم بیمه گذار است.

علت وجود فرانشیز در بیمه نامه

اصولاً افراد از خسارت های بزرگ واهمه دارند و بابت خسارت های کوچک نگرانی ندارند چون در خسارت های بزرگ مانند خسارت جانی که پرداخت دیه دارد و در چنین حوادثی فرد ممکن است کل دارائی خود را برای پرداخت خسارت از دست بدهد ولی در صورت که فرد بیمه داشته باشد فقط بخشی از خسارت که به عنوان فرانشیز در نظر گرفته شده سهم بیمه گذار می گردد البته توجیهات دیگری هم در استفاده از فرانشیز در بیمه ذکر شده است.

وجود فرانشیز در بیمه نامه باعث کاهش تعهدات شرکت بیمه می شود که خود این مبلغ باعث کاهش در نرخ حق بیمه می گردد.

وجود فرانشیز باعث کاهش استفاده بیمه گذار از پوشش بیمه ای خود می شود یعنی برای خسارت های کوچک و جزئی از بیمه نامه خود استفاده نمی کندو این هم باعث کاهش هزینه های اداری و هم بدلیل استفاده نکردن بیمه گذار از بیمه نامه خود برای خسارت های جزئی شامل تخفیف بیمه ای می شود.

وجود فرانشیز در بیمه نامه همچنین می تواند باعث رعایت بیشتر قوانین و مقررات گردد زیرا در صورت بروز حوادث بزرگ خود بیمه گذار ملزم به پرداخت بخشی از خسارت است همان بخشی که به عنوان فرانشیز کسر می گردد.

فرانشیز در بیمه بدنه

فرانشیز در بیمه بدنه نسبت به سایر بیمه نامه ها به عوامل متعددی بستگی دارد و متفاوت است:

در  زیر مقدار فرانشیز هر نوع خسارت در بیمه بدنه ذکر شده است.

1-فرانشیز در خسارت های ناشی از تصادف و آتش سوزی : ۱۰% می باشد و اگر این حوادث به دفعات تکرار شوند میزان فرانشیز در خسارت های بعدی افزایش می یابد

2- فرانشیز خسارت بار اول 10%

      ‏فرانشیز خسارت بار دوم 20%

      ‏فرانشیز خسارت بار سوم و بعد آن30%

3-بر اساس سابقه گواهینامه رانندگی کمتر از ۳ سال:  فرانشیز۱۰% و در هربار خسارت دوباره ۱۰% به مبلغ فرانشیز اضافه می شود

4-سن راننده در زمان حادثه کمتر از ۲۵ سال باشد: ۱۰% میزان فرانشیز است و در پرداخت خسارت کسر می شود

5-خسارت ناشی از سرقت کلی و جزیی: ۲۰% فرانشیز است

6-خسارت پاشیدن مواد اسیدی و شیمیایی: ۳۰%  فرانشیز می باشد.

7-شکست شیشه: ۲۰% میزان فرانشیز است

8-خسارت بدلیل بلایای طبیعی ( سیل، زلزله،..) ۱۰% میزان فرانشیز می باشد

9-تصادفی که بیمه گذار مقصر نباشد: ۱۰% فرانشیز کسر می شود

10-تصادفاتی که کل خودرو از بین رفته باشد: ۱۰% فرانشیز کسر می شود

نکته: چنانچه بیمه بدنه برای بیش از یکسال صادر شده باشد و نرخ حق بیمه بدنه بصورت سالیانه محاسبه شده باشد فرانشیز هم بصورت سالیانه اعمال می گردد در غیر اینصورت تعداد خسارات در مدت اعتبار بیمه بدنه ملاک محاسبه فرانشیز است.

فرانشیز در بیمه شخص ثالث

طبق قانون فرانشیز بیمه ثالث مختص رانندگان حادثه سازاست . در صورتی که طبق گزارشات پلیس علت حادثه تخلفات رانندگی باشد پس از اینکه خسارت از محل بیمه نامه ثالث به فرد زیان دیده پرداخت شد شرکت بیمه می تواند برای دریافت خسارت پرداخت شده آن را از راننده متخلف که مسبب حادثه بوده پس بگیرد.

محاسبه درصد فرانشیز برای رانندگان متخلف و حادثه ساز  در شرایط مختلف متفاوت است :

1- در صورتی که راننده حادثه ساز و متخلف برای بار اول مرتکب خسارت شود 2/5 درصد از کل خسارت جانی و مالی را به عنوان فرانشیز باید به شرکت بیمه پرداخت کند.

2- در صورتی که راننده حادثه ساز و متخلف برای بار دوم مرتکب خسارت شود 5 درصد از کل خسارت جانی و مالی را به عنوان فرانشیز باید به شرکت بیمه پرداخت کند.

3-در صورتی که راننده حادثه ساز و متخلف برای بار سوم و بیشتر  مرتکب خسارت شود 10 درصد از کل خسارت جانی و مالی را به عنوان فرانشیز باید به شرکت بیمه پرداخت کند

تخلفات حادثه ساز در رانندگی

1-هرگونه حرکات نمایشی مانند دور زدن درجا، حرکت بر روی یک چرخ و یا هرگونه حرکات آکروباتی در سطح راهها و خیابان‌ها

2-دور زدن در محل ممنوع

3-عبور وسایل نقلیه از پیاده‌رو

4-نقص سیستم روشنایی وسایل نقلیه به هنگام شب

5-عبور از محل ممنوع (ورود ممنوع)

6-سبقت غیرمجاز

7-تجاوز از سرعت مجاز

8-عبور از چراغ قرمز راهنمایی

9-عدم رعایت حق تقدم عبور

10-حرکت به طور مارپیچ در راهها

11-تجاوز یا انحراف به سمت چپ معابر

12-عدم رعایت فاصله مناسب با وسیله نقلیه و یا عدم توجه به جلو

13-گردش به چپ یا به راست در محل ممنوع

14-روشن نکردن چراغ هنگام شب و در موقع لزوم

15-رانندگی با وسیله نقلیه دارای عیب و نقص فنی مؤثر (چراغ، لاستیک، فرمان، ترمز، برف پاک‌کن و زنجیر چرخ)

16-عدم رعایت شرایط مندرج در گواهینامه از قبیل استفاده از سمعک، عینک یا تجهیزات خاص

17-مصرف مواد روانگردان و مشروبات الکلی ‏